May Bagyo Ma’t May Rilim: Talata 1-6 (A Filipino-English Commentary in times of COVID-19)

Let us take a look at the characteristics of a lamb. A sheep had a reputation of being “stupid, defenseless and harmless.” But the truth is: lambs are surprisingly intelligent with their marvelous memory aptitude. They are just meek amd humble  but  “build friendships, stick up for one another in fights, and feel sad when their friends are sent to slaughter.” Being meek means know when to show strength.

Tingnan natin ang mga katangian ng isang kordero. Ang isang tupa ay may reputasyon na “bobo, walang pagtatanggol at hindi nakakapinsala.” Ngunit ang totoo: ang mga tupa ay nakakagulat na matalino sa kanilang kamangha-manghang kakayahan sa memorya. Maamo lamang sila at mapagpakumbaba ngunit “nagtataguyod ng pakikipagkaibigan, magkasangga sa away, at nalulungkot kapag pinatay ang kanilang mga kaibigan.” Ang pagiging maamo ay nangangahulugang ang kaalaman kung kalian nararapat magpakita ng lakas.

Amidst typhoon (Bagyo), no matter how rain poured out and cold the weather, a breadwinner in the family need to secure the house and store food whether he feel it or not. This is an act of love of the father. No one judge him for caring under compulsion (napipilitan) under this circumstances. “Pilit” in this context means doing the right thing whether you feel it or not. Mind over emotions. In relationship to God, he wants us to take refuge in Him. But he wants us to put faith into action whether we feel it or not.  God gave us strength and wisdom. He did not create us just to take a rest and said, “Bahala na.” God did not stop creating or working after the sixth day. He continues to support everything that exists-visible and invisible. However, sometimes we have distorted ongoing creation with “Bahala na” attitude. We placed so much hope on God’s providence that we have forgotten our responsibility to exert effort. God is calling us to do good works in love.  There are acts of righteousness for a “show” due to lack of knowledge of God and shallow faith.

Sa gitna ng bagyo (Bagyo), kahit gaano kalakas ang pagbuhos ng ulan at lamig ang panahon, kailangan ng isang tagapag-alaga ng pamilya na masiguro ang tatag ng bahay at mag-imbak ng pagkain may gana sya o wala. Ito ay kilos ng pagmamahal ng isang ama. Walang humahatol sa kanya para sa pag-aalaga sa ilalim ng pamimilit (napipilitan) sa ilalim ng mga pangyayaring ito. Ang “Pilit” sa kontekstong ito ay nangangahulugang paggawa ng tama may gana ka o wala. Utak kaysa damdamin.. Kaugnay sa Diyos, nais Niya na tayo ay sumilong sa Kanya. Ngunit nais niya na manalig tayo sa kanya. Binigyan tayo ng Diyos ng lakas at karunungan. Hindi niya tayo nilikha upang makapagpahinga lamang at sinabing, “Bahala na.” Hindi tumigil ang Diyos sa paglikha o pagtatrabaho pagkalipas ng ikaanim na araw. Patuloy niyang sinusuportahan ang lahat ng mayroon-nakikita at hindi nakikita. Gayunpaman, kung minsan ay napaliko(distorted) natin ang patuloy na paglikha sa pamamagitan ng “Bahala na” na ugali. Naglagay tayo ng labis na pag-asa sa pagkakaloob ng Diyos na nakalimutan natin ang ating responsibilidad na magsikap. Tinatawag tayo ng Diyos na gumawa ng mabubuting gawa na may pag-ibig. Mayroong mga gawa ng katuwiran para sa isang “pagpapakitang-tao” dahil sa kawalan ng kaalaman sa Diyos at mababaw na pananampalataya.

4 Acquing paglalacbayin

Aking lalakbayin

(I will journey)

The poet presents spirituality as a journey or process. Part of reflection is to ponder: Why does God allow typhoons and kill thousands of people? Why bad things happen to good people? Natural disaster such as typhoons, climate change, tsunamis, earthquakes, Sars Cov-2, etcetera was caused by earth or biological movements. Let us take a look at Corona Virus. COVID-19 was caused by a natural process, transmitting from bats to humans through an intermediate host. Nature does not have the ability to recognize disasters or catastrophes. If a glass falls from the table and got broken, do you get angry? No. You just adjust and accept because of the law of gravity (Breboneria, 2020).

Ang makata ay nagtatanghal ng kabanalan bilang isang paglalakbay o proseso. Bahagi ng pagmuni-muni ay pagnilayan: Bakit pinapayagan ng Diyos ang mga bagyo at pumatay ng libu-libong tao? Bakit masamang bagay ang nangyayari sa mabubuting tao? Ang natural na kalamidad tulad ng bagyo, pagbabago ng klima, tsunamis, lindol, Sars Cov-2, atbp ay sanhi ng paggalaw ng lupa o biyolohikal. Tingnan natin ang Corona Virus. Ang COVID-19 ay sanhi ng isang natural na proseso, na nagpapadala mula sa mga paniki sa mga tao sa pamamagitan ng isang intermediate host. Ang kalikasan ay walang kakayahang alamin ang mga sakuna o kalamidad. Kung ang isang baso ay nahulog mula sa mesa at nabasag, nagagalit ka ba? Hindi. Inaayos at tinatanggap mo lang dahil sa batas ng grabidad (Breboneria, 2020).

Albert Camus suggested, “that the question of theodicy could be reimagined from the notion of the absurdity of life”.  Illness, poverty, affliction, and suffering have no metaphysical origin and are experienced existentially and randomly. The question is not “who” but “why.” “Why” is an open ended-question that “gives voice ‘through a humble use of reason’ to an existential crisis in the face of an enormous situation.” Why do bad things to good people? New Testament Scholar NT Wright stated, “Lament is what happens when people ask ‘Why?’ and don’t get an answer”(Bentley, 2020).

Iminungkahi ni Albert Camus, “na ang tanong ng theodicy ay maaaring ipalagay mula sa kuru-kuro at malalabong katotohanan ng buhay”. Ang karamdaman, kahirapan, kalungkutan, at pagdurusa ay walang metapisikal na pinagmulan at nararanasan sa pakikipagsapalaran sa umiiral na buhay. Ang tanong ay hindi “sino” ngunit “bakit.” Ang “Bakit” ay isang bukas na pagtapos na tanong na “nagbibigay ng boses ‘sa pamamagitan ng isang mapagpakumbabang paggamit ng pangangatuwiran’ sa isang pagkakaroon ng krisis sa harap ng isang napakalaking sitwasyon.” Bakit nangyayari ang masasamang bagay sa mabubuting tao? Sinabi ng iskolar ng New Testament na si NT Wright, “Ang Panaghoy ang nangyayari kapag ang mga tao ay nagtanong na ‘Bakit?’ At hindi makakuha ng isang sagot” (Bentley, 2020).

The adversities of Biblical Job shall not be interpreted as a judgment from God or redemptive action. He has done nothing to deserve the physical pain and horrible disease. He had mourned for his misery and protested to God. He had seen how the wicked prosper. In spite of personal disasters and unanswered queries, he realized, “the fear of the Lord, that is wisdom; and to depart from evil, that is understanding” (Job 28:28).

Ang mga kahirapan ni Job ay hindi maaaring ipakahulugan bilang isang paghuhukom mula sa Diyos o pagkilos na pantubos. Wala siyang nagawa upang marapat at kakila-kilabot na sakit sa katawan. Nagdalamhati siya sa kanyang pagdurusa at nagprotesta sa Diyos. Nakita niya kung paano ang masasama ay umunlad. Sa kabila ng mga personal na sakuna at hindi nasagot na mga katanungan, napagtanto niya, “ang pagkatakot sa Dios ay siyang karunungan; at ang paghiwalay sa kasamaan ay pagkaunawa.”(Job 28:28).

God created humans with the possibility to do evil because of free will. Humans chose to do evil, as a result, suffering, and death in this world. Without free will, humans won’t exist. But sin is not always the cause of adversities. The Lord is fully aware of our difficulties. He knows where we are coming from. He responded to suffering through Incarnation—He immersed himself in it until he died. He asked the Father, “Why have you forsaken me?” Despite pain and sorrow, he submitted to God’s will. He was humble and silent. Real faith, love, and perseverance can only be tested if we are facing a crisis and handling unlovable people around us. Of course, we do not plan for hardship. God is neither sadist nor masochist. The death of Christ was the consequence of the Lord’s choice to live in this sinful world. But God can turn bad things into good. Catholic Philosophy expert and author Dr. Peter Kreeft of Boston College stated, “The death of God himself on the cross. At the time, nobody saw how anything good could ever result from this tragedy. And yet God foresaw that the result would be the opening of heaven to human beings. So the worst tragedy in history brought about the most glorious event in history. And if it happened there-if the ultimate evil can result in the ultimate good-it can happen elsewhere, even in our own individual lives. Here, God lifts the curtain and lets us see it. Elsewhere he simply says, ‘Trust me’”(Breboneria, 2020)

Nilikha ng Diyos ang mga tao na may posibilidad na gumawa ng kasamaan dahil sa malayang pagpapasya. Pinili ng mga tao na gumawa ng kasamaan, na kung saan nagbunga ng pagdurusa, at kamatayan sa mundong ito. Kung walang kalayaan, walang pagkatao. Ngunit ang kasalanan ay hindi laging sanhi ng mga kahirapan. Ganap na nalalaman ng Panginoon ang ating mga kahirapan. Alam niya kung saan tayo nanggaling. Tumugon siya sa pagdurusa sa pamamagitan ng Pagkakatawang-tao – Ibinabad niya ang kanyang sarili dito hanggang sa siya ay namatay. Tinanong niya ang Ama, “Bakit mo ako pinabayaan?” Sa kabila ng sakit at kalungkutan, sumuko siya sa kalooban ng Diyos. Siya ay mapagpakumbaba at tahimik. Ang totoong pananampalataya, pagmamahal, at pagtitiyaga ay masusubukan lamang kung nahaharap tayo sa isang krisis at kung paano natin pakitunguhan ang mga taong hindi natin gusto at mahal. Siyempre, hindi natin binabalak ang kahirapan. Ang Diyos ay hindi sadista o masokista. Ang kamatayan ni Kristo ay bunga ng pagpili ng Panginoon na mabuhay sa makasalanang mundong ito. Ngunit maaaring gawing mabuti ng Diyos ang masasamang bagay. Ang may-akda at dalubhasa ng Pilosopiyang Katoliko na si Dr. Peter Kreeft ng Boston College ay nagsabing, “Ang pagkamatay ng Diyos mismo sa krus. Sa oras na iyon, walang nakakita kung paano ang anumang mabuting maaaring magresulta mula sa trahedyang ito. Ngunit nakita pa ng Diyos na ang resulta ay ang pagbubukas ng langit sa mga tao. Kaya’t ang pinakamalala na trahedya sa kasaysayan ay nagdala ng pinakamarangal na kaganapan sa kasaysayan. At kung nangyari ito-kung ang panghuli na kasamaan ay maaaring magresulta sa panghuli na kabutihan-maaari itong mangyari kahit saan, kahit sa ating sariling mga buhay. Dito, binubuhat ng Diyos ang kurtina at hinayaan tayong makita ito. Saanman ay simpleng sinabi niya, ‘magtiwala ka’ ”(Breboneria, 2020)

Lamentation is not enough. Thomas Oord (2019), the author of the book entitled “theodicy, God, can’t: How to believe in God and love after the tragedy, abuse, and other evils” argues “that whilst Christians lament, we should also try to identify what God is doing in response to suffering. God’s response is love… Christ is the revelation of God’s selfless, participatory love, but also calls His followers to participate with God in creation in works of compassion, love, and care. These are practical expressions of God’s work in creation, which is not divorced from science, knowledge or human participation, but in which all of these are infused(Bentley, 2020)”.

Hindi sapat ang panaghoy. Si Thomas Oord (2019), ang may-akda ng aklat na pinamagatang ” theodicy, God, can’t: How to believe in God and love after the tragedy, abuse, and other evils”  ay nagsasabing na habang ang mga Kristiyano ay nagtaghoy, dapat din nating subukan upang makilala kung ano ang ginagawa ng Diyos bilang tugon sa pagdurusa. Ang tugon ng Diyos ay pag-ibig … Si Cristo ay ang paghahayag ng di-makasarili, pag-ibig na nakikilahok ng Diyos, ngunit tinatawag din ang Kanyang mga tagasunod na lumahok sa Diyos sa paglikha sa mga gawa ng kahabagan, pag-ibig, at pag-aalaga. Ito ang mga praktikal na pagpapahayag ng gawain ng Diyos sa paglikha, na hindi hinihiwalay mula sa agham, kaalaman o pakikilahok ng tao, ngunit kung saan ang lahat ng ito ay naipasok (Bentley, 2020) “.

5 Toloyin cong hanapin

(Tuloy kung hanapin)

(I will search)

One practical and immediate way of dealing with Typhoon like Super Typhoon Goni is to pray. God always answers our prayer according to His ways leading to perfect wisdom and love. In case of emergency amd uncontrollable circumstances, God wants us to take action. In Matthew 7:7-11, Jesus said, “⁷ “Ask and it will be given to you; seek and you will find; knock and the door will be opened to you. ⁸ For everyone who asks receives; the one who seeks finds; and to the one who knocks, the door will be opened.”

Prayer is asking God to grant our prayer requests but not expecting immediate “Yes” for an answer.  It is hoping in God’s sovereignty that He knows what is best for us.

At 9 pm, Easter Vigil begins in St. Peter’s Basilica last April 11,2020. After the blessing of the fire behind the Altar of the Confession and the processional entrance with the lights of the Basilica instead of the lighting candles accompanied the three “Lumen Christi” invocations, the Pope presided the Liturgy of the Word and Celebrations of the Eucharist. No baptisms were performed during the liturgy. To announce the Resurrection, the bells of the Basilica rang at the moment of the “Gloria.”(Vatican News, 2020).Pope Francis presided a Vigil Mass and preached a riveting message of hope to humanity in an empty St Peter’s Basilica under a terrifying coronavirus outbreak where two-thirds of the world’s population was under quarantine or restrictions. Pope Francis told shared his global audience the implication of the resurrection of Jesus, “tonight we acquire a fundamental right that can never be taken away from us: the right to hope.”(America Magazine, 2020). A theological error and ethically hazardous that some scholars claim is the certainty of Christian hope… To say “I hope” already acknowledges that one may not get what one wants… understanding hope as a disciplined persistence (rather than an affect or conviction) enables hope to continue even when satisfaction is unforeseeable (Alimi et al, 2020). 

Isang praktikal at agarang paraan ng pagharap sa Bagyong tulad ng Super Typhoon Goni ay ang manalangin. Palaging sinasagot ng Diyos ang ating panalangin ayon sa Kanyang mga paraan na humahantong sa perpektong karunungan at pagmamahal. Sa kaso ng emerhensiya na hindi mapigilan ang mga pangyayari, nais ng Diyos na gumawa tayo ng aksyon. Sa Mateo 7: 7-11, sinabi ni Jesus, “ Humingi at bibigyan ka; hanapin at makikita mo; kumatok at bubuksan ka ng pinto. Para sa lahat na humihingi ay tumatanggap; ang naghahanap ay nakakahanap; at sa kumakatok, bubuksan ang pinto. ” Ang panalangin ay humihiling sa Diyos na bigyan ang aming mga kahilingan sa panalangin ngunit hindi inaasahan ang agarang “Oo” para sa isang sagot. Inaasahan sa soberanya ng Diyos na alam Niya kung ano ang pinakamahusay para sa atin. Alas-9 ng gabi, nagsimula ang Easter Vigil sa St. Peter’s Basilica noong Abril 11,2020. Matapos ang basbas ng apoy sa likod ng Altar ng Kumpisal, ang prusisyon sa entrance na may mga ilaw ng Basilica sa halip na mga kandila, at sa pag-iilaw ay sinamahan ang tatlong mga pagsumamo ng “Lumen Christi.” Pinangunahan ng Santo Papa ang Liturhiya ng Salita at Mga Pagdiriwang ng Eukaristiya. Walang mga pagbinyag na isinagawa sa panahon ng liturhiya at COVID-19. Upang ipahayag ang Pagkabuhay na Mag-uli, ang mga kampanilya ng Basilica ay tumunog sa sandali ng “Gloria.” (Vatican News, 2020). Pinangunahan ni Pope Francis ang isang Vigil Mass at ipinangaral ang mensahe ng pag-asa sa sangkatauhan sa isang walang laman na Basilica ni St Peter sa ilalim ng nakakakilabot na pagsiklab ng coronavirus kung saan ang dalawang-katlo ng populasyon ng mundo ay nasa ilalim ng kuwarentenas o mga paghihigpit. Sinabi ni Papa Francis sa kanyang pandaigdigang madla ang implikasyon ng pagkabuhay na mag-uli ni Jesus, “ngayong gabi nakakakuha tayo ng isang pangunahing karapatang hindi matatanggal sa atin: ang karapatan ng pag-asa.” (America Magazine, 2020). Isang teolohikal na error at mapanganib sa etika na ang ilang mga iskolar na inaangkin ay ang katiyakan ng pag-asang Kristiyano … Upang sabihin na “Inaasahan ko” na kinikilala na maaaring hindi makuha ng isang tao ang nais … pag-unawa sa pag-asa bilang isang disiplinadong pagpupunyagi (sa halip na makaapekto o paniniwala) ay nagbibigay-daan sa pag-asa na magpatuloy kahit na ang kasiyahan ay hindi sigurado. (Alimi et al, 2020).

6 Dios na ama namin.

(God, our Father)

In pre-colonial Philippines, animism or the belief that every  force of nature has its own gods or spirits were evident. “Dios na Ama Namin” settles the relationship with one God. “Ama Namin” is a prayer in Doctrina Christiana but originally taken out from the New Testament.  “Ama Namin” is a prayer in the Gospel uttered by Jesus Christ to teach disciples how to pray. The Lord’s prayer(Matthew 6:9) recognizes the supremacy of God that deserves to be praised and worship, and our needs of God’s providence, protection, and love to sustain our lives.

Calling God Father settles our relationship in this world and its hard law. For the wages of sin is death but the gift of God is mercy, compassion, forgiveness and eternal life for those who authentically believe, try, and act. Faith without action is dead.

The Lord’s prayer use the word “Namin”(our), not “my”, “me,” and “mine” to signifies relationship with others. Jesus said, “Love others as you love yourself.”

Faith is equal to sampalataya. There are 2 significant root words on this tagalong terms: “sampa” and “taya.” For certain times, you had tried hanging at the back of the jeepney. You need to “sampa”(climb) all of your body, not just a part of the body or else got dragged and injured. When you “sampa” to God, you need to hope and follow His plan to ensure better future. “Taya”is taking a risk. You’ll understand this if you had played lotto and ending. You cannot see God but you have “taya” and trust. This sampalataya is expressed in the song:

“Though I grope and I blunder, and I’m weak and I’m wrong,
Though the road buckles under where I walk, walk alone.
Till I find to my wonder, every path leads to Thee.
All that I can do is pray, ‘Stay with me. Stay with me’.”

Jeremiah 29:11- “¹¹ For I know the plans I have for you,” declares the Lord, “plans to prosper you and not to harm you, plans to give you hope and a future.”